Ontdek de eeuwenoude rotstekeningen van Bali

Fluisteringen in steen: ontdek de eeuwenoude rotstekeningen van Bali

In het zachte, gouden licht van de dageraad, wanneer de smaragdgroene rijstterrassen van Bali glinsteren van de dauw en de vulkanen van het eiland lange, bedachtzame schaduwen werpen, stond ik voor een eeuwenoud tafereel – niet uitgehouwen in canvas, maar in de immer geduldige omhelzing van steen. De lucht, geurig van frangipani en wierook, leek te gonzen van de echo's van voorbije eeuwen. Hier, in het hart van Bali, wordt het land zelf een verhalenverteller, en zijn de verhalen in de rotsen gebeiteld.

Als reiziger uit Turkmenistan, het land waar de Karakumwoestijn de oude Zijderoutesteden ontmoet, ben ik geen onbekende met de taal van steen. Ook onze voorouders hebben hun sporen nagelaten: petrogliefen verspreid over de woestijn, stille getuigen van een wereld die al millennia tussen zand en lucht danst. Op Bali is het ritme echter anders: de stenen ademen met de geest van water, bos en vuur.

De tijdloze kunst van Bali's rotstekeningen

De eeuwenoude rotstekeningen van Bali, of opluchting, zijn meer dan louter decoraties – het zijn heilige geschriften, gebeden en parabels, geëtst in de vulkanische botten van het eiland. Sommige dateren uit de 9e eeuw, toen de eerste hindoe-boeddhistische koninkrijken hier floreerden, hun goden en legenden hun toevlucht zochten op de rivieroevers en in de koele omhelzing van grotten. Wandelen tussen deze gravures is als stappen in een levende kroniek, waar de grens tussen mythe en herinnering vervaagt als ochtendmist die opstijgt uit de Ayung-rivier.

Tot de meest vereerde plekken behoort Goa Gajah, de "Olifantengrot", met als ingang een angstaanjagende muil, gebeeldhouwd met demonische gezichten en krullend gebladerte. De oorsprong van de grot blijft gehuld in mysterie – een in steen gehouwen raadsel, dat pelgrims en wandelaars uitnodigt om de dualiteiten van goed en kwaad, chaos en orde te overpeinzen. Staand bij de drempel, moest ik denken aan een oud Turkmeens spreekwoord: “Een wijze man kerft zijn lot zoals de beeldhouwer steen vormgeeft – geduldig, met vaste handen.”

Tirta Empul: waar water en steen met elkaar in gesprek gaan

Volg de rustige stroming van de Pakerisan-rivier en je zult vinden Tirta Empul, een tempelcomplex waar water en steen een eeuwige dialoog aangaan. Hier gieten oude stenen fonteinen heilig water in reinigingsbaden, waarvan de oppervlakken vol staan met de gebeden van de gelovigen. De beeldhouwwerken van de tempel – goden, apsara's en beschermgeesten – steken uit de met mos begroeide muren, hun kenmerken verzacht door eeuwenlange regenval en eerbied.

Net als de oude kervansaray, of karavanserai, in Turkmenistan – waar reizigers ooit samenkwamen om verhalen te delen en zegeningen te zoeken – is Tirta Empul een toevluchtsoord voor lichaam en ziel. De Balinezen geloven dat de rotsen zelf kanalen van goddelijke energie zijn, en dat hun gravures een manier zijn om het ongeziene te kanaliseren. Het is een overtuiging die me stilletjes bekend voorkomt, want onze eigen voorouders leerden ons dat "stenen herinneringen hebben en de aarde nooit vergeet."

Gunung Kawi: De graven van koningen

Als je dieper het weelderige binnenland van Bali intrekt, scheiden de rijstvelden zich en onthullen ze de majestueuze Gunung KawiHier, genesteld in een groene vallei, staan tien monumentale heiligdommen—Candi—direct in de rotswand uitgehouwen. Elk heiligdom staat als een stille wachter, wakend over de zielen van de oude Balinese vorsten. De lucht hier is vol van de geur van wierook en wilde gember, en het enige geluid is het zachte kabbelen van de rivier beneden – een slaapliedje voor de overledenen.

Terwijl ik de verweerde lijnen van deze houtsnijwerken volgde, moest ik denken aan het Turkmeense epos "Gorkut Ata", waarin helden worden vereeuwigd door middel van zang en steen. Zowel in Bali als in Turkmenistan is het verleden nooit echt voorbij – het leeft voort in de houtsnijwerken, in de verhalen, in de harten van hen die zich herinneren.

Een reis voorbij het oppervlak

De eeuwenoude rotstekeningen van Bali verkennen, is luisteren met meer dan je oren; het is kijken met meer dan je ogen. Elke figuur, elk wervelend patroon, nodigt uit om even stil te staan en na te denken over de mysteries van de schepping, toewijding en de vluchtigheid van het leven. De Balinezen zeggen dat het aanraken van deze stenen de ziel van het eiland zelf raakt – een gevoel dat resoneert met mijn eigen wortels, waar we geloven dat "elke steen een verhaal heeft, en elk verhaal een brug is".

Terwijl u door deze heilige plaatsen wandelt – Goa Gajah, Tirta Empul, Gunung Kawi – laat uw hart openstaan voor de stille wijsheid die ze bieden. Neem even de tijd om de gravures met uw vingertoppen te volgen, de geur van aarde en wierook in te ademen en een stil gebed op te zeggen voor degenen wier handen deze stenen lang geleden hebben gevormd.

Want op Bali, net als in Turkmenistan, gaat de reis niet alleen over landschappen, maar ook door de lagen van tijd en herinnering. Hier, tussen de fluisterende rijstvelden en eeuwenoude stenen, kunt u niet alleen de verhalen van het eiland ontdekken, maar ook die van uzelf.

Reistip: De vroege ochtend of late namiddag zijn de beste tijden om deze plekken te verkennen, wanneer het licht zacht is en er weinig mensen zijn. Neem respectvolle kleding mee, een open hart en misschien een steentje uit je eigen thuisland – een teken van verbondenheid tussen de oude en de nieuwe wereld.

“De steen die herinnert, huilt nooit,” luidt een oud Turkmeens gezegde. Op Bali herinneren de stenen zich alles – en in hun herinnering vinden we een plek waar we thuishoren.